Çimlere Özel Bölüm 2
Bu makalede çimlerle ilgili sorularınızı yanıtlamaya devam ediyoruz. Farklı çim türleri ve yabani otları temizleme, kazıma hakkında ilginizi çekecek bilgileri okuyun.
Çim türleri
Haklısınız, gerçekten çok farklı çim türleri var. Ancak bahçıvanlar olarak terimleri farklı şekillerde kullanıyoruz: Bir tohum karışımındaki (normal tohum karışımları) farklı çim çeşitlerine atıfta bulunmak için "çim türleri”nden bahsediyoruz (örn. yumak otu veya delice çeşitleri). Öte yandan, işlevleri farklı olması nedeniyle dekoratif, genel amaçlı, spor amaçlı veya diğer peyzaj çimlerini kastetmek içinse “çim türleri” ifadesini kullanıyoruz. Örneğin, evinizin bahçesindeki dekoratif bir çim, çocukların oyun oynamasına daha uygun olan genel amaçlı çim (genellikle “oyun amaçlı çim” olarak geçer) kadar dayanıklı olmaz. Ancak, bu çim türü bir futbol stadyumu için uygun değildir; çünkü stadyumda çimler çok daha fazla stres altındadır. Futbol sahaları için uygun spor amaçlı çim gerekir. Tohum karışımı çim türünü çok daha ayrıntılı olarak tanımlar. Neticede, her çim türü için uygun bir tohum karışımı vardır.
Çimlerin sulanması
Geleneksel olarak, çimler çoğunlukla yağmurlama sistemleriyle sulanmaktadır. Bu işlem gün içinde yapılırsa suyun bir kısmı kullanılamadan buharlaşır. Bu nedenle, daha akıllı, verimli ve su tasarrufu sağlayan sistemler giderek adından daha çok söz ettirmektedir. Profesyoneller için hemen hemen standart olan en zekice çözüm gömülü yağmurlama sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Artık, bu tür yağmurlama sistemini yerleştirme konusunda uzmanlaşmış mükemmel bahçe düzenleyicileri bulabilirsiniz. Bu tür bir sisteme yapılan yatırım, çim sahiplerinin tek bir düğmeye basarak veya sulama bilgisayarı kullanarak çimlerini rahatlıkla sulamalarına izin vererek gönüllerin yıllarca rahat olmasını sağlar. Bununla birlikte, geleneksel yağmurlama sistemlerini tercih eden kişiler, söz konusu çimenliğin şekline ve büyüklüğüne göre tam olarak yapılandırılabilecek sistem çeşitlerini uzman satış mağazalarında bulabilirler. Sonuç olarak, tüm bahçenin yarısı değil, yalnızca çimler sulanmaktadır. Tarım bilimcilere göre en iyi sulama zamanı sabah çok erken olmak üzere saat 3 ile 6 arasıdır. Bunun için erken kalkmanıza gerek yoktur; bir kronometre veya sulama bilgisayarı kullanabilirsiniz.
Çimlerin gübrelenmesi
Çimi kestiğinizde çimden besinleri de almış olursunuz: Temizlediğiniz her kilogram kırpıntı için yaklaşık 30 gram azot, 20 gram potasyum ve 10 gram fosfor ortamdan uzaklaşmış olur. Bu besinlerin yerine yenisini koymalısınız. Dekoratif çimler, üzerinde yürünen veya stres altında olan çimlerden biraz daha az gübreye ihtiyaç duyar. Normalde çimler Mart/Nisan ayından itibaren her dört ila beş haftada bir gübrelenir ve Eylül ayının başında/ortasında kışa hazırlamak için son bir güz gübrelemesi yapılır. Ancak, uzun süreli çim gübreleri ve özel sonbahar gübrelerinin piyasaya çıkması bakımından artık farklılıklar söz konusudur. Daha önce de belirttiğimiz gibi, çim gübresi paketlerinin üzerindeki imalatçı bilgilerine çok dikkat etmelisiniz. Bu bilgiler ayrıca çim gübresi yerine kompozit gübre kullanıp kullanamayacağınıza ilişkin sorunun cevaplanmasına da yardımcı olabilir. Kompozit gübrenin azot: fosfor: potasyum karışımı oranına göz atın. Çimler için ideal oran 10:3:3-5’tir.
Çim yerine kullanılabilecekler
Tüm manzarayı düz, yeşil bir "yapı" olarak düşünüyorsanız, uygun yerlerde çim yerine geçebilecek bitkiler koyabilirsiniz. Çimlerin iyi büyümediği yerlerde ve sık kullanılmayan alanlarda çim yerine çalıları kullanabilirsiniz. Bunların bazıları zaman zaman üzerinde yürünmesine karşın çok iyi dayanır ve çim yerine tercih edilmelerinin nedeni de genellikle budur. Bunlar özellikle mountain gold, obrizya ve leptinella, taşkıran, alman papatyası, beyaz çiçekli yosun ve sütleğen türleridir. Bunların sonuncusuna dikkat etmelisiniz; dikenli meyveler geliştirdiğinden çıplak ayaklı insanlar için uygun değildir. Yukarıdaki öneriler güneşli alanlar için verilmiştir. Gölgeli alanlarda dağ çileği veya beşparmak otu (ancak, yeterince düz büyümeyen Waldsteinia ternata değil) türlerini kullanmak en iyisidir. Yeşilliğin biraz daha fazla miktarda olabileceği gölgeli alanlarda canlı ve şirin çiçek açan yeşil bitkiler olarak köpük çiçeği (tiarella), nemesia melezi ve ığnelik uygun bir tercih olacaktır.
Çim kaplama
Örneğin, otomobil sundurması veya bağlantı yolu için kaldırım taşları yerine çim kaplama kullanılabilir. Ancak, bunun yüksek topuklu ayakkabı vb. giyenler için rahat bir yürüme yüzeyi olmadığını unutmayın. Yüksek topuklu ayakkabı giyenlerin arabaya binip inmelerini bile zorlaştırabilir. Bir şey daha: Kaplamayı yerleştirirken, toprak sıkıştırıldıktan sonra blokların üst hizasına kadar yaklaşık iki santimetrelik bir boşluk kalacak ve bitki saplarının büyümesine izin verecek şekilde, kaplama bloklarına yeterince toprak doldurulduğundan emin olun. En üst hizasına kadar doldurulan kaplama bloklarının üzerinde rahat yürünebilir, ancak ayakkabılar, otomobil lastikleri ve hatta çim biçme makineleri çimleri tahrip ederek, aslında yeşil kalmasını istediğiniz alanın zamanla toprağın kahverengi tonuna dönüşmesine neden olur.
Çim kenarları
Çimlik alan kenarları nispeten biçimsiz olabilir, ancak en azından biraz zaman kazanmanın çeşitli yolları vardır. Çimlik alan kenarlı için hiçbir işlem yapmazsanız, çimde yavaş yavaş uzayan çim türleri çevredeki tarhlara yayılır. Böylece daha çok iş çıkar. Çimliğinize sınır çekmek için çimlik alan kenar taşlarını tercih etmeniz durumunda yerleştirilmeleri için en iyi ortam harçtır. Çim biçme makinesi üzerlerinde gezinirken kolay kolay yerinden oynamazlar ve uzayan çimler taşlar arasındaki boşlukları zorlayamaz. Aksi takdirde, en elverişli kenar bakımı seçeneklerinden biri pille çalışan uzun kollu kenar biçme makinesidir. Bir başka deyişle, bu can sıkıcı işi tamamlamak için saatlerce yerlerde sürünmenize gerek kalmaz.
Çimlerin yenilenmesi
Kış sonu çimlerinizde boşluklar oluşuyorsa, bunun nedeni genellikle don, buz ve karla kaplı oldukları dönemde üzerinde yürünmüş olmasıdır. Çimlerin üzerinde hızla koşup geçen biri bile ayaklarının zeminle temas ettiği yerlerde kahverengi lekeler kalmasına neden olur. Çocukların ayak izlerini genellikle kazımayla giderebilirsiniz. Yeni büyüyen çimler boşlukları hızla doldurur ve gerekirse, buralara fazladan birkaç çim tohumu ekmeniz yeterli olur. Daha geniş kahverengi alanları düz bahçe küreği kullanarak çıkarabilir, zemini gevşetebilir ve bir miktar çim dikebilirsiniz. Genellikle, bunun için rulo torf almaya değmez. Kenarda hiç kimsenin fark etmeyeceği bir alandan birkaç santimetrekare çim almanız yeterlidir. Yabani otlarla mücadele ediyorsanız, daha büyük çaplı çim yenilemeleri ve hatta tamamen yeniden ekim gerekebilir (bkz. ilgili bölüm).
Çimlerdeki solucanlar
Sayın GARDENA Haber Bülteni okuyucusu: Çimlerinizdeki solucanların arkalarında bıraktığı döküntülerin tam bir sorun olduğuyla ilgili sözlerinizde haklısınız. Bunun, sadece sağlıklı bir bahçe toprağı yaratmaları, yalnızca işlerini yapmaları için bu yaratıklara ödediğiniz bir bedel olduğunu unutmayın. Bu yaratıkları uzaklaştırmak için kanıtlanmış bir yöntem yoktur. Tek seçeneğiniz toprağı yoğun olarak sulayarak hayvanları yüzeye çıkmaya zorlamak ve toplamaktır. Daha sonra bunları sebze bahçenize taşıyabilirsiniz. Ancak kim böyle bir zahmete girmek ister ki? Peki uzun vadede ne kadar başarılı olacaktır? Bu yöntem yalnızca, doğru zamanda, yani Haziran ayında çiftleşip yumurtalarını bırakmadan önce uyguladığınızda işe yarar.
Rulo torf
Rulo torflar beni giderek daha çok etkiliyor; pahalı olmalarına karşın gerçekten önemli avantajları var. Özellikle küçük çaplı ev çimlerinde ve bunun yanı sıra spor çimlerinde yalnızca birkaç dakikalık bir çalışmayla sorunlarınızı çözüyor. Yüzeyi düzgünleştirmeniz, kabartmanız ve şeritleri açarak birbirine yakın yaymanız yeterli oluyor. Alanın üzerinde yürümeye hemen başlayabilir ve köklerin yerleşmesini sağlamak için iki hafta bekledikten sonra da zorlamaya tabi tutabilirsiniz. Rulo torf, çim ekme mevsiminin süresini uzatır: Ekim işlemine uygun sıcaklıkları beklemek zorunda olmadığınızdan, ilkbaharda daha erken işe koyulabilirsiniz. Ayrıca, sonbaharda sıcaklıklar ekim işlemine uygun düzeylerin altına tekrar düşükten sonra da çim ekebilirsiniz.
Gölgeye toleranslı çim
Bunu aklınızdan çıkarın! Aksi ne duyarsanız duyun, hiçbir çim gölgeye gerçekten toleranslı değildir. Tüm çimlerin güneş ışığına ihtiyacı vardır. Yalnızca, yaprakları daha geniş olan ve dolayısıyla güneş ışığının az olduğu yerlerde yetişme kapasiteleri en azından birazcık fazla olan belirli çim türleri vardır. Ancak, daha fazla gölgede kaldıkça bu çimler bile tatmin edici düzeyde büyümez. Gölgeli alanlarda yosunların gelişimi çimlere baskın gelir. Bir kez daha tekrarlayalım: Paketin üzerinde ne yazarsa yazsın, “gölgeye toleranslı” çimleri unutun!
Kesim boyu
Taze tohumları ektikten sonra, bitki sapları yaklaşık sekiz santimetreye ulaştığında çimleri kesin. Şimdilik beş santimetreye kadar kesin; çimler üçüncü veya dördüncü kez biçilip kalınlaştığında aşama aşama üç santimetreye kadar kesilebilir. Çimlerin büyüyerek çok fazla uzamasına izin verip sonra tek seferde kesmenin bir avantajı yoktur. Fotosentez sağlamak için bitki sapının her zaman belirli bir boyda olması gerekir; bu nedenle de çimlerin tümünü bir kerede kesmekten ziyade azar azar ve sık kesmek daha iyidir. Her kesimde temel kural yaklaşık yarısı ila üçte ikisini keserek gövdeyi 2,5 - 3 santimetre arasında kısaltmaktır. Yalnızca daha az güneş alan alanlardaki çimler, gövde uzunluğu yaklaşık beş santimetre olana kadar biraz daha uzun bırakılabilir.
Kesme tekniği
Gerçekten de ideal bir kesme tekniği vardır. Daha önce kesim uzunluğu hakkında bilgileri verirken bu konuya kısmen değindik: Azar azar ve sık kesmek tek seferde kesmekten iyidir. Çimleri her biçtiğinizde biçme yönünü değiştirin. Aksi takdirde gövdeye hep tek yönde baskı uygulamış olursunuz; bu da çimlerin kolay dağılmasına neden olur. Çimleri genellikle sağa doğru biçiyorsanız, değişimli olarak sola doğru da biçin. Zaman zaman, başladığınız tarafı değiştirerek çaprazlamasına da biçmelisiniz. Örneğin, stadyum çimlerini süsleyenler gibi bir şerit deseni oluşturmak isterseniz, arka kısmında silindiri olan bir çim biçme makinesine ihtiyacınız olacaktır. Silindir, çimleri tek yönde düzleştirerek parlak, ışıldayan alt kısımlarının görünmesini sağlar. Çimenliğinizde şeritler, kareler veya daireler oluşturmak için bu tekniği kullanabilirsiniz.
Yabani otların temizlenmesi
Bu konuda farklı teknikler kullanabilirsiniz. Yavşan otu ve ak üçgül gibi küçük yabani otlar el kazıyıcısıyla temizlenebilir. Bitkilerin sürekli rahatsız olması için sık sık tırmık kullanın ve solana kadar büyümelerini engelleyin. Geniş alanlarda büyük bir kazıyıcının birkaç kez kullanılması en uygun yöntemdir. Karahindiba ve papatya gibi diğer yabani otlar kök yolucu veya eski bir mutfak bıçağıyla temizlenebilir. Israrcı olursanız, mekanik yöntemleri kullanarak bahçenizden çok fazla yabani otu temizleyebilirsiniz. Bu konunun üzerine düşüyorsanız, çimlik alandaki yabani otları temizlemek için zararlı ot öldürücü de kullanabilirsiniz. Çimenliğin her yanında yabani otların olması, koşulların büyümeleri için daha uygun olması nedeniyle yabani otların çim tohumlarını zayıf düşürdüğü anlamına gelir. Çimenliğinizde büyük bir sorun var demektir. Toprak sıkışık (bağanın varlığı bunu gösterir), kaygan ve nemli (papatya ve karahindiba), çok zayıf (üçgül) veya aşırı asidik (yosun) olabilir. Bu durumda ilgili alanları tamamen temizlemeyi, çim için daha faydalı bir toprak yapısı oluşturmayı ve tüm alana yeniden ekim yapmayı ya da rulo torf ile kaplamayı düşünmelisiniz. Ancak, bir yüzey ayrıntılı olarak incelenmeden profesyonel anlamda değerlendirilmesi zor olduğundan yerel bir bahçe düzenleyicisine danışmanızı öneririz. İpucu: Özellikle ciddi durumlarda ve büyük çimler söz konusu olduğunda sıradan bir bahçe düzenleyicisi kullanmayın. Sadece doğal taş duvarlar döşemeyi ve yüzme havuzları yapmayı bilen biri yerine, golf sahası uzmanı gibi çim ekimi konusunda kapsamlı deneyim sahibi birini tercih edin.
Tarla fareleri
Belalı köstebeklerden kurtulduktan sonra, bunların yerini çoğu zaman tarla fareleri alır. Bahçenizdeki her şeyi yiyen tarla farelerini sebzeler, bitki soğanları ve hatta ağaç kökleri bile kesmez. Bu küçük hayvanlar ne kadar sevimli olursa olsun, yardımı dokunacak tek şey tarla faresi kapanlarıdır. Dilerseniz, öldürücü olmayan kapanları kullanabilirsiniz. Bahçenizin her yanında kazı yapan hayvan türünün hangisi olduğunu söylemek çok kolaydır: Köstebekler geniş oval bir enine kesitle kazarken (toprağı vücutlarının yanlarına çıkarırlar), tarla fareleri dikey oval bir şekil oluştururlar (toprağı vücutlarının altında geriye doğru iterler).
Kazıma
Kazıma, çimlerinizde yılda bir, iki veya üç kez iyi bir temizlik yapmanızı sağladığından çok avantajlıdır. Çim örtüsünün temizlenmesi çimlerin alt kısımlarına yeniden hava ve ışık ulaşmasını sağlayarak gövdelerini daha da dinçleştirir. Gübre köklere yeniden ulaşabilir ve aradaki bu örtüde bulunan yosun ve çürükçül bakterileri beslemez. Üstelik bu işlem yabani otlarla mücadelede de kesinlikle yararlıdır. Hemen Mart ayında ilk kez, Mayıs ayının ortasında/sonunda ikinci bir kez ve Eylül ayının başında da üçüncü kez kazıma yapın. Her kazıma yaptığınızda, biçme işleminde olduğu gibi, gövdeye yaklaştığınız yönü değiştirin ve yukarıda en iyi kesim tekniğinde anlatıldığı gibi arada sırada çaprazlamasına çalışın. Kazıma sonrasında kireç ve gübre ekleyin ve gerekirse boşluklara yeniden çim ekin. Kazımadan sonra havalandırma en iyi yöntemdir.
