Gazonspecial – deel 2
In dit artikel gaan we verder met jouw vragen over gazons. Lees interessante informatie over diverse typen gazons, onkruid wieden en verticuteren.
Typen gazons
Je hebt gelijk: er zijn inderdaad verschillende typen gazons. Maar als tuinierders gebruiken we termen op verschillende manieren: we spreken over 'grassoorten' om te verwijzen naar diverse grassen in een zaadmengsel (normale zaadmengsels), zoals zwenk- of raaivariëteiten. En we spreken over 'gazontypen' om te verwijzen naar siergazons, speel- en sportgazons en andere landschappelijke gazons – omdat ze verschillende functies vervullen. Zo is een siergazon bijvoorbeeld minder goed bestand tegen belasting in een privétuin dan een gebruiksgazon. Dit laatste is beter geschikt voor spelende kinderen, en wordt dan ook vaak aangeduid als 'speelgazon'. Dit type gazon is echter niet geschikt voor een voetbalstadion, omdat het gras daar veel meer te verduren krijgt. Voetbalvelden vereisen echte sportgazons. Het zaadmengsel bepaalt het gazontype meer specifiek. Voor elk gazontype bestaat er immers het juiste zaadmengsel.
Gazons besproeien
Van oudsher werd gras vaak besproeid met sproeiers. Als dit overdag wordt gedaan, verdampt een deel van het water zonder dat het écht gebruikt wordt. Daarom komen er steeds meer intelligente, efficiënte en waterbesparende systemen. De elegantste oplossing – die min of meer standaard is voor professionals – werkt met verzonken sproeiers. Je kan nu uitstekende landschapstuiniers vinden die zich specialiseren in de aanleg van dit type sproeier. De investering in een dergelijk systeem zorgt voor jarenlange gemoedsrust, doordat gazoneigenaren hun gazons moeiteloos kunnen besproeien door één druk op de knop of met behulp van een besproeiingscomputer. Mensen die de voorkeur geven aan traditionele sproeiers, kunnen bij gespecialiseerde winkels diverse systemen vinden die nauwkeurig geconfigureerd kunnen worden voor de vorm en grootte van hun specifieke gazon. Dit leidt ertoe dat alleen het gras besproeid wordt – en niet de helft van de gehele tuin. De beste tijd om te sproeien volgens landbouwkundigen, is heel vroeg in de ochtend, tussen 3 en 6 uur. Je hoeft hiervoor niet vroeg op te staan: gebruik een timer of een besproeiingscomputer.
Gazons bemesten
Wanneer je het gras maait, verwijder je ook voedingsstoffen van het gazon: met elke kilo gemaaid gras verwijder je ongeveer 30 gram stikstof, 20 gram kalium en 10 gram fosfor. Je moet deze voedingsstoffen weer aanvullen. Siergazons hebben iets minder mest nodig dan gazons die worden belopen of aan spanningen worden blootgesteld. Gewoonlijk moet je een gazon vanaf maart/april eens in de vier à vijf weken bemesten, om begin/medio september af te sluiten met een laatste najaarsbemesting als voorbereiding op de winter. Er kunnen echter onderlinge verschillen bestaan nu er lang werkende meststoffen en speciale najaarsmeststoffen op de markt zijn gekomen. We blijven erop hameren dat je goed moet letten op de informatie van de fabrikant op de verpakking. Dit helpt mogelijk ook om de vraag te beantwoorden of je samengestelde mest in plaats van gazonmest moet gebruiken. Let op de mengverhouding van samengestelde mest – stikstof: fosfor: kalium. Voor gazons is de ideale verhouding 10:3:3-5.
Gras vervangen
Ja, je kan gras op bepaalde plekken vervangen – als je het geheel ziet als een vlakke, groene 'constructie'. Op plekken waar het gras slecht groeit en in zones die niet vaak worden gebruikt, kan je vaste planten toepassen in plaats van gras. Sommige van deze kunnen er goed tegen om af en toe te worden belopen, wat de reden is dat deze vaak worden gekozen ter vervanging van gras. Dit geldt met name voor schildzaad, Aubrieta en Leptinella, steenbreek, Roomse kamille, Iers mos en stekelnoot. Met de laatste moet je voorzichtig zijn, omdat deze stekelige vruchten geeft – geen pretje voor mensen op blote voeten. Bovenstaande soorten zijn geschikt voor zonnige locaties. Op schaduwrijke plekken kan je beter kiezen voor bos- of wilde aardbeien (maar niet de Waldsteinia ternata; deze blijft niet laag genoeg). Op schaduwrijke plekken waar de begroeiing een beetje hoger mag zijn, zijn de schuimbloem (Tiarella), nemesia-hybride en ooievaarsbek goede keuzes voor leuke en lieflijk bloeiende groene planten.
Grastegels
Grastegels kunnen bijvoorbeeld in plaats van tegelpaden worden toegepast bij een carport of oprit. Houd er echter rekening mee dat dit een minder prettig loopoppervlak geeft voor mensen met hoge hakken en dergelijke. Voor mensen met hoge hakken kan het zelfs lastig zijn om in en uit de auto te stappen. En dan nog iets: wanneer je het pad aanlegt, moet je ervoor zorgen dat de bestratingsblokken voldoende zijn opgevuld met grond, zodat er tot aan de bovenrand van de blokken ongeveer twee cm ruimte overblijft nadat de grond is ingeklonken, opdat de stengels kunnen groeien. Bestratingsblokken die helemaal tot de bovenrand zijn opgevuld, zijn prettig om over te lopen. Maar de zoden worden ingetrapt door schoenen, autobanden en zelfs maaiers, daardoor wordt de zone die groen had moeten zijn, uiteindelijk bruin.
Graskanten
Graskanten kunnen veel werk met zich meebrengen, maar er zijn diverse manieren waarop je in ieder geval een beetje tijd kan besparen. Als je graskanten helemaal niet aanpakt, zullen de uitlopende grassoorten in het gazon zich verspreiden over de omringende perken. En dat betekent nog meer werk. Als je kiest voor graskantstenen om je gazon af te bakenen, kan je deze het beste in specie leggen. Wanneer de maaier over de stenen gaat, zullen ze minder snel gaan schuiven, en uitlopend gras kan niet door de kieren tussen de stenen heen dringen. Een accugraskantschaar met lange steel is overigens de handigste optie voor het onderhouden van graskanten. Hiermee hoef je niet urenlang over de grond te kruipen om dit klusje te klaren.
Gazons vernieuwen
Als het gazon na de winter kale plekken vertoont, komt dit meestal doordat er mensen overheen zijn gelopen toen het bedekt was met rijp, ijs of sneeuw. Zelfs even snel over het gazon rennen kan al resulteren in bruine plekken waar de voeten de grond hebben geraakt. De voetstappen van kleine kinderen kunnen gewoonlijk worden verwijderd door te verticuteren. De kale plekken worden snel opgevuld door nieuwe groei en zo nodig kan je daar nog wat graszaad strooien. Je kan grotere bruine plekken wegsteken met een vlakke spade, de grond losmaken en wat nieuwe zoden leggen. Het is meestal niet de moeite om hiervoor opgerolde zoden te kopen. Haal simpelweg enkele vierkante centimeters gras weg van de kant waar het niemand opvalt. Uitgebreidere gazonrenovatie – of zelfs volledig opnieuw inzaaien – kan nodig zijn als je onkruid moet bestrijden.
Regenwormen in het gazon
Je hebt gelijk, als je zegt dat de uitwerpselen van regenwormen op je gazon erg vervelend zijn. Maar dit is simpelweg de prijs die je betaalt in ruil voor de gezonde tuinaarde die deze beestjes creëren – ze verrichten dus goed werk. Er is geen beproefde methode om deze beestjes te verjagen. Je enige optie is om het gazon veel water te geven, waardoor de dieren gedwongen worden om naar de oppervlakte te komen en je ze kan verzamelen. Je kan ze dan verhuizen naar je groentetuin. Maar wie wil zo veel moeite doen? En hoe succesvol is dit op de lange termijn? Deze methode zal alleen werken als je het op het juiste moment doet: voordat ze in juni gaan paren en eitjes gaan leggen.
Opgerolde zoden
We zijn steeds meer onder de indruk van opgerolde zoden: ze zijn weliswaar duur, maar ze hebben ook duidelijke voordelen. Met name bij kleinere particuliere gazons – maar ook bij sportvelden – verhelpen ze je problemen met slechts enkele minuten werk. Je hoeft het oppervlak enkel te egaliseren en op te ruwen en vervolgens de stroken dicht tegen elkaar uit te rollen. Je kan het gebied meteen belopen en je kan het belasten nadat je twee weken hebt gewacht om de wortels de kans te geven om zich te hechten. Opgerolde zoden verlengen het gazonaanlegseizoen: je kan vroeg in het voorjaar beginnen, omdat je niet hoeft te wachten tot de zaaitemperaturen zijn bereikt. Je kan het gras ook later, in het najaar leggen, nadat de temperaturen alweer onder het zaainiveau zijn gedaald.
Schaduwtolerante gazons
Vergeet het maar! Wat ze ook beweren: geen enkel gazon is echt schaduwtolerant. Al het gras heeft zon nodig. Er zijn slechts enkele grassoorten die bredere bladeren hebben en daarom iets beter kunnen groeien op plekken met minder zonlicht. Als het gazon echter nog meer in de schaduw ligt, zullen zelfs deze grassoorten niet voldoende kunnen groeien. Op erg schaduwrijke plekken zal mos de overhand krijgen. Dus nogmaals: vergeet 'schaduwtolerante' gazons – wat er ook op de verpakking staat!
Maaihoogte
Nadat je nieuw gras hebt gezaaid, moet je het gras maaien wanneer de stengels een hoogte van ongeveer acht centimeter hebben bereikt. Maai het nu op zo'n vijf centimeter. Wanneer het gras voor de derde of vierde keer wordt gemaaid en dikker is, kan je geleidelijk aan op drie centimeter maaien. Het heeft geen zin om het gazon erg hoog te laten groeien en dat meteen helemaal kort te maaien. De stengel heeft altijd een bepaalde lengte nodig om fotosynthese mogelijk te maken. Daarom is het beter om gras regelmatig een klein stukje te maaien in plaats van veel in een keer. Bij elke maaibeurt geldt de vuistregel dat je de stengel met ongeveer de helft tot tweederde moet inkorten tot 2,5 tot 3 centimeter. Enkel gazons in minder zonnige gebieden kunnen iets langer worden gelaten, totdat het gras een stengellengte van ongeveer vijf centimeter heeft.
Maaitechniek
Er bestaat echt een ideale maaitechniek. We hebben dit punt al gedeeltelijk behandeld bij onze informatie over de maaihoogte: weinig en vaak is beter dan alles ineens. Maai elke keer in een andere maairichting. Anders duw je de stengel steeds in dezelfde richting, waardoor het gras sneller gaat vervilten. Als je het gras meestal naar rechts maait, wissel dit dan af met maaien naar links. Maai af en toe ook diagonaal, en wissel van richting. Als je een strepenpatroon wilt creëren, zoals op de grasmat van het voetbalstadion, heb je een maaier met een wals aan de achterkant nodig. De wals plet het gras in één richting, waardoor de heldere, glanzende onderkant van het gras zichtbaar wordt. Je kan deze techniek gebruiken om strepen, blokken of cirkels in je gazon te creëren.
Onkruid verwijderen
Hiervoor kan je diverse methoden toepassen. Kleiner onkruid zoals ereprijs en witte klaver kunnen met een handverticuteerder worden verwijderd. Gebruik deze regelmatig zodat de planten vaak worden verstoord, waardoor ze niet kunnen groeien en uiteindelijk zullen verdorren. Voor grotere oppervlakken kan je het beste diverse keren een grotere verticuteermachine gebruiken. Ander onkruid zoals paardebloemen en madeliefjes kan je verwijderen met een onkruidsteker of een oud keukenmes. Als je volhardend bent, kan je met mechanische hulpmiddelen veel onkruid uit je tuin verwijderen. Als je erg veel last van onkruid hebt, kan je ook een onkruidverdelger gebruiken om onkruid in het gazon te verwijderen. Als overal in het gazon sprake is van onkruid, betekent dit dat het onkruid sterker is dan het graszaad, omdat de groeicondities voor het onkruid beter waren. Je hebt een groot probleem met je gazon. De grond is mogelijk te compact (gezien de aanwezigheid van de grote weegbree), vettig en vochtig (madeliefjes en paardebloemen), erg arm (witte klaver) of te zuur (mos). Overweeg in dat geval om dergelijke oppervlakken volledig te verwijderen, om vervolgens een bodemstructuur te creëren die beter geschikt is voor gazons en het gebied opnieuw in te zaaien of te bedekken met opgerolde zoden. We raden je aan om een plaatselijke hovenier in de arm te nemen, omdat het lastig is om een grondoppervlak op professionele wijze te beoordelen zonder deze nauwkeurig te bestuderen. Tip: schakel met name bij ernstige problemen of grotere gazons niet zomaar een hovenier in. Kies iemand die uitgebreide ervaring heeft met het aanleggen van gazons – zoals een golfbaanspecialist – in plaats van iemand die eenvoudig weet hoe je natuurstenen muurtjes moet bouwen of een zwembad moet aanleggen.
Woelmuizen
Wanneer je eenmaal hebt afgerekend met vervelende mollen, wordt hun plaats vaak ingenomen door woelmuizen. Woelmuizen vreten zich een weg door je tuin, waarbij ze zich niet laten weerhouden door groenten, bollen of zelfs boomwortels. Deze diertjes mogen dan wel schattig zijn, maar de enige remedie tegen hen is muizenvallen. Als je wil, kan je niet-dodelijke vallen gebruiken. Het is eenvoudig om te bepalen welk type dier in je tuin aan het graven is geweest: mollen graven een breed, ovaal dwarsprofiel (zij verplaatsen de aarde zijdelings), terwijl woelmuizen een verticale ovale vorm creëren (zij duwen de aarde onder hun lichaam door naar achteren).
Verticuteren
Verticuteren is geweldig, omdat het je in staat stelt om het gras één, twee of drie keer per jaar een flinke reinigingsbeurt te geven. Het verwijderen van vervilt gras zorgt weer voor lucht en licht voor de onderste delen van het gras, waardoor de stengels levenskrachtiger worden. Meststoffen zullen de wortels weer kunnen bereiken in plaats van het mos te voeden en ze zullen de bacteriën in de tussenliggende viltlaag doen afsterven. En dit is beslist nuttig bij de bestrijding van onkruid. Verticuteer nu in maart voor het eerst, vervolgens opnieuw medio/eind mei en een derde keer begin september. Net als bij het maaien moet je bij het verticuteren de stengels elke keer vanuit een andere kant benaderen en ook af en toe diagonaal werken, zoals hierboven beschreven bij de informatie over de beste maaitechniek. Strooi na het verticuteren kalk en mest uit en zaai kale plekken opnieuw in, indien nodig. Na het verticuteren kan je het beste ook beluchten.
