Dood hout: hard nodig voor biodiversiteit

Deze soorten gebruiken dood hout als beschutting, overwinteringsplaats, broedplaats en bron van voedsel. Omdat het jaren duurt voordat hout volledig is ontbonden en dood hout is geworden, biedt het een betrouwbare habitat voor nog meer soorten totdat de ontbinding is voltooid.  

De diversiteit aan soorten neemt aanzienlijk toe naarmate het dode hout ouder wordt. Verwijder daarom takken en stammen die al grotendeels vergaan zijn. Nieuwe afgesnoeide takken kunnen worden toegevoegd aan een gekrompen houtstapel, om hout dat verloren is gegaan door het ontbindingsproces te vervangen.

Dood hout trekt verschillende organismen aan, afhankelijk van de inrichting van de tuin en de ligging (schaduw/zonnig, droog/nat). Reptielen en mieren geven bijvoorbeeld de voorkeur aan zonnige, droge locaties.  

Dood hout verbindt verschillende leefgebieden. Stapels takken op schaduwrijke locaties of boomstronken in de buurt van vijvers trekken bijvoorbeeld amfibieën zoals kikkers, padden en salamanders aan. Deze soorten hebben zowel water als land nodig om te overleven en zich voort te planten.  

Manieren om dood hout in je tuin op te nemen zijn onder meer: 

• Dode bomen, stronken en struikwortels 

• Omgevallen boomstammen als borders voor tuinierbedden of paden 

• Boomstammen of takken op een decoratieve manier in lagen leggen

• Borstelstapels maken

• Struikgewas vlechten in een privacy- of erfafscheiding (voeg klimplanten toe voor meer groen) 

• Gebruik van houtsnippers als pad of fundering voor speeltoestellen (schommels enz.)   

Tip: Als het houtmateriaal (borstelpalen enz.) eenmaal is gestapeld, moet het volledig met rust worden gelaten en niet verder worden herschikt of versnipperd, omdat dit de enige manier is om het ontbindingsproces volledig te laten verlopen.  

Het proces van houtrot kan worden onderverdeeld in drie hoofdfasen: 

• Kolonisatiefase: Pionierende insecten zoals kevers en schimmels koloniseren het hout, voeden zich ermee en graven tunnels. Het hout begint in deze fase al op micro-niveau te rotten.   

• Afbraakfase: Schimmels en bacteriën breken het hout geleidelijk af terwijl extra insectensoorten zich vestigen.  

• Humificatiefase: Het hout valt langzaam uiteen en wordt deel van de grond. Bodemorganismen zoals wormen, slakken, pissebedden en duizendpoten dringen het rottende hout binnen en breken het verder af. Schimmels breken de cellulose en houtstof uit het hout af. Het rottende hout wordt uiteindelijk omgezet in humus dankzij het werk van talloze organismen.  

Houtrot is een langzaam proces. Hoe lang precies hangt af van de houtsoort en het microklimaat (temperatuur, vochtigheid).